[283] EPISTOLA LXXXIII.

Illustrissimo Principi ac Domino

D. AMBROSIO SPINOLAE,

Marchioni, Catholicae Regiae Majestatis, Serenissimique Domini Archiducis Supremo Belgici Exercitus Duci, nec non in moderno Pacificationis negotio Commissario Primario, &c.

Domino suo clementi, & honorandissimo.

Posteaquam, Illustrissime Princeps, Domine Clementissime & Honorandissime, misera est conditio commendarum Ordinis S. Ioannis Baptistae Hierosolimitani in Malta, maxime in hisce partibus inferioris Germaniae, Vestrae vero Illust. Celsitud. cognati, propinqui & affines ordinis nostri militaris non solum membra sed etiam fautores singulares semper exstiterunt, ac etiam nunc existunt. Ipse etiam Rex Hispaniarum nostri ordinis & Insulae Malta summus Patronus & Defensor, nos, dictamque Insulam (tanquam propugnaculum Christianitatis, ipsarumque Regiarum provinciarum) omni commeatu, & victualibus continuo providet, & quando ab infestissimo Christianorum hoste Turca opprimimur aut obsidione cingimur, nobis succurrit, ab oppressione nos liberat, omneque auxilium praebet: prout ante aliquot annos per Andream Dorium, tunc temporis Generalem Regiae suae Majestatis Maritimum Ducem heroice factum esse, neminem fugit.
Hisce de causis, & potissimum, quod Ill.ma V.ra Cels.do in moderno pacificationis negocio personam Regis Hispaniarum repraesentat, ejusdemque Regiae Majest. primarius Commissarius, nec non Belgici negocii jam supremus Praeses existit, gravamina nostri ordinis commendarum inferioris Germaniae Ill.ma Vrae. Celsit.ni in particulari exponere non sum veritus, Submisse & devote supplicans quod Ill.ma V.ra Cels.do pro innata sua Illustrissima beneficentia, dignetur bona & commendas Ordinis nostri moderno pacificationis negocio simul includere & porro ita nobis patrocinari, ut in integrum restituamur, bonisque ordinis quiete gaudere possimus, attento quod etiam nos omnes neutrales simus, ordoque noster militaris in totius Christianismi commodum militet. Hoc ipsum Omnipotens DEUS Ill.mae V.rae Cels.ni cui me, totumque nostrum ordinem humiliter commendo, infinitis retribuet modis: Ego quoque Illust.mam istam V.rae Celsit.nis beneficentiam & gratiam toti Equestri nostro ordini summis praedicare laudibus non desinam.
Subjicio nunc breviter, gravamina
quadam Commendarum inferioris Germaniae.
In Balivatu Ultrajectino ordinis S. Ioannis Ordines Ultrajectinae Provinciae, post obitum ultimi Balivi, qui e vivis excessit Anno MDCIX. electionem alterius de more solito in ejus locum prohibuerunt, omnia in domo ordinis sigillis Civitatis occluserunt, mensam communem conventualium sustulerunt, singulis pro alimentatione certam pecuniae summam constituerunt, Oeconomum, qui ipsis ordinibus expensi & accepti rationem reddat, & in quos ipsi mandant, usus annuos census convertat, designarunt, in locum morientium Commendatorum alios sola auctoritate sua substituunt, & eadem etiam novos praebendatos suos creant, maximam tamen vel certe magnam censuum partem suo aerario adjiciunt.
Ex membris dicti Balivatus Ordines Frisiae Commendam in Snéckh, cum suis Pastoratibus adjunctis communi aerario adjecerunt.
Ordines Geldriae de bonis Commendae Hardewicensis in Geldria sitis idem statuerunt.
Ordines Zelandiae Commendam in Kerckwerff divendiderunt.
Civitas Harlemensis bona Commendae Harlemensis tanquam caetera suae Civitatis bona Ecclesiastica sibi in reparationem damni in Obsidione perpessi ab ordinibus donata vendicat, sed paucorum, qui ex ejus domus quondam professis religiosis adhuc supersunt, mortem expectat, & propterea etiam novos conventuales assumi non sustinet.
Ex membris Balivatus Westphaliae de Steinfurt mihi demandatae, Commendam Osterwehrum Groningensis provinciae, nuper Anno MDCVII. per mortem Commendatoris Antonii ab Utrecht vacantem, Civitas Groninga, ordines & deputati ibidem vi invaserunt, me tum temporis praesentem cum servis meis, ex domo & commenda ejecerunt. In mea praesentia omnia in domo Ordinis ibidem Sigillis Civitatis Groningae occluserunt, Sigillum, Pitzetumque ordinis & conventus, in maximum ordinis praejudicium armata manu & coadunatis hominibus vi extorserunt & abstulerunt. Oeconomum a me constitutum abire compulerunt, & alium Oeconomum militem Ordinum Hollandiae vagabundum & quasi insanum constituerunt, Electionemque novi Commendatoris prohibuerunt.
Quae omnia, quemadmodum & illud quod ubilibet Catholicae religionis Exercitium illis sit prohibitum, tum contra omnes rationes ordinis, tum contra jura communia militant.
Cum bona militaris ordinis S. Ioannis sint bello Turcico consecrata, a Christianis in damnum Christiani nominis minime violari deberent sub praetextu religionis, quasi, eadem de ipsis quae de caeteris bonis Ecclesiasticis ratio esset.
Quamvis enim in diversis provinciis eadem sint sita, tamen constat, quod non tam ad usum earum quam, ad Sacrum bellum contra Turcas fovendum sint donata; cum quasi unum corpus, cujus caput Magnus Magister Melitensis est (qui ab omnibus inter Principes Christianos censetur) conficiant: unde etiam penes magnum Magistrum potestas est, ut ex ejusdem bonis, cum ratio & necessitas exegerit, partem in dicti belli usus sumat, & Commendatores & reliquas ordinis personas, ex quacunque orbis parte ad se evocet.
Qua de causa etiam moti multi Pii Imperatores, Reges & Principes Christiani, plurimis ac variis eundem ordinem privilegiis, gratiis & exemptionibus donarunt. Eademque de novo saepius confirmarunt: probe intelligentes, omnes ordinis vires, quas una cum sanguine proprio contra Turcas pro defendenda Christiana republica insumit, necessario ex particularum domorum sive Commendarum subsidiis colligi oportere, & illis cessantibus aditum in Christianas reipublicae viscera, cruento hosti Turcae aperiri: dum sic necessario deficientibus viribus, firmissimum Christiani orbis propugnaculum Insula Malta, nec milite satis instrui, nec necessariis rebus fulciri aut defendi posset.
Quod etiam considerantes Illustrissimus Comes Palatinus. Respublica Basiliensis & Argentinensis, Landtgravius Hassiae, plurimique alii, quamvis ob mutationem religionis reliquos Ecclesiasticos ejecerint, tamen Iohannitarum domos & privilegia intacta reliquerunt, & etiamnum relinquunt.
Quin imo in ipsis his confoederatis provinciis multo etiam tempore salva constiterunt, praesertim cum ille ordo nullis Christianorum Principum bellis aut quaestionibus se immisceat, ac ideo etiam eorum exsors censeri debeat. Et multo magis, si forte bello saeviente cladem aliquam accepit, eo cessante, quemadmodum alii Principes belli exsortes suis antiquis privilegiis, gratiis & exemptionibus restitui debeat; quo felicius pium Christianae religionis defendendae exercitium, DEO & toti mundo exsolvat.
DEUS, omnis boni Auctor Illust.mam Celsitudinem V.ram totius Christianismi bono, perdiu incolumem animique & corporis bonis florentem diu tueatur & conservet.
Datum Steinfurti in Westphalia, Anno partus Virginei MDCVIII, die XII. mensis Iulii.

Illustrissimae Vestrae Celsitudinis
Humillimus Cliens

FRA. EBERHERDO GALEN,

Cavaglier di Malta, Comandatore di
Steinfort, Baleii di Westphalen.